Vilnius Zirvesi Bildirisi Yayınlandı… Rusya, Ukrayna, Çin Vurgusu…
Gurbetelli YALÇIN/ANKARA
NATO Liderler Zirvesi’nin ilk toplantısı dün Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta gerçekleşti. Dünya liderlerinin katıldığı zirvede yoğun bir diplomasi trafiği yaşandı. Zirvede gerçekleştirilen toplantı sonrasında ise 90 maddelik ”Vilnius Bildirisi” yayınlandı.
Rusya
Bildiride, Rusya – Ukrayna Savaşı ele alınırken Rusya’nın savaş suçları işlediği vurgusu açıkça belirtildi.
NATO – Rusya ilişkilerinde öngörülebilirlik çağrısı bulunan bildiride, ”NATO, Rusya’yla karşı karşıya gelme niyetinde değil ve Rusya’ya karşı bir tehdit oluşturmuyor. Saldırgan tutumları karşısında Rusya’yı bir partner olarak göremiyoruz.” denildi.
Bildiride ayrıca Rusya’nın savaş suçlarını kabul etmesi çağrısı yapılırken, ”Rusya, Avrupa-Atlantik ve küresel güvenliği ciddi şekilde baltalayan ve tamamen sorumlu tutulması gereken Ukrayna’ya karşı yürüttüğü yasadışı, gerekçesiz ve sebepsiz saldırı savaşının tüm sorumluluğunu taşımaktadır. Rusya’nın Kırım dahil yasa dışı ve gayrimeşru ilhaklarını tanımıyoruz ve asla tanımayacağız.” ifadeleri kullanıldı.
”Ukrayna’nın geleceği NATO’da”
Bildiride, 2008 Bükreş Zirvesi’nde Ukrayna’nın NATO üyeliğine dair verilen taahhüt bir kez daha yenilenerek, ”Ukrayna’nın kendi güvenlik düzenlemelerini seçme hakkını tamamen destekliyoruz. Ukrayna’nın geleceği NATO’dadır. 2008 Bükreş Zirvesi’nde Ukrayna’nın NATO üyesi olacağına dair verdiğimiz taahhüdü yeniden teyit ediyoruz ve bugün Ukrayna’nın tam Avrupa-Atlantik entegrasyonuna giden yolunun Üyelik Eylem Planı ihtiyacının ötesine geçtiğini kabul ediyoruz.” denildi.
NATO – Ukrayna Konseyi kurulduğunun da belirtildiği bildiride, ”NATO-Ukrayna Konseyi’ni kurmaya karar verdik. Ortak istişareler, karar alma ve faaliyetler sağlayacak ve aynı zamanda NATO ile Ukrayna arasında bir kriz danışma mekanizması olarak hizmet edecek.” açıklaması yapıldı.
”Çin ile yapıcı ilişkilere açığız”
Bildiride, Çin’in siyasi, ekomonik ve askeri araçlarla küresel ayak izini ve proje gücünü arttırdığı vurgulandı. İttifak güvenliğinin korunması amacıyla da Çin ile yapıcı ilişkilere girilebileceğinin sinyali verildi.
Bildiride, ”ÇHC’nin kötü niyetli hibrit ve siber operasyonları ile çatışmacı retoriği ve dezenformasyonu, Müttefikleri hedef alır ve İttifak güvenliğine zarar verir. ÇHC, kilit teknolojik ve endüstriyel sektörleri, kritik altyapıyı ve stratejik malzemeleri ve tedarik zincirlerini kontrol etmeyi amaçlamaktadır. İttifak’ın güvenlik çıkarlarını korumak amacıyla karşılıklı şeffaflık oluşturmak da dahil olmak üzere ÇHC ile yapıcı ilişkilere açığız. Müttefikler olarak, ÇHC’nin Avrupa-Atlantik güvenliğine yönelik sistemik tehditlerini ele almak ve NATO’nun Müttefiklerin savunmasını ve güvenliğini garanti etme konusundaki kalıcı yeteneğini sağlamak için sorumlu bir şekilde birlikte çalışıyoruz. ” denildi.
Öte yandan, Çin’in, Ukrayna’ya karşı Rusya’ya yardım yapmaması konusunda da çağrı yapıldı.
İran’a nükleer silah uyarısı
NATO’nun, İran’ın nükleer silah geliştirmemesi konusundaki kararlılıklarının bir kez daha tekrarlandığı bildiride, ”İran’ın nükleer programını tırmandırmasından derin endişe duyuyoruz. İran’ı, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’nın gerektirdiği korumalar anlaşması kapsamındaki yasal yükümlülüklerini ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesine ilişkin siyasi taahhütlerini daha fazla gecikmeden yerine getirmeye çağırıyoruz.” ifadeleri kullanıldı. Ayrıca bildiride, İran’a, Rusya’ya yönelik verdiği İnsansız Hava Araçlarını (İHA’lar) transferini durdurma çağrısı da yapıldı.
NATO BMD’de Türkiye’nin katkıları…
Bildiride, NATO Balistik Füze Savunması’nın (NATO BMD), tamamen savunma amaçlı olduğunun altı çizildi ve ”NATO BMD, Romanya, Türkiye, İspanya ve Polonya’daki ABD Avrupa Aşamalı Uyum Yaklaşımı varlıkları ve ortak finansman için uygun olan tek bileşen olan NATO BMD komuta ve kontrol de dahil olmak üzere gönüllü ulusal katkılara dayanmaktadır.” ifadeleri kullanıldı.
