İSMAİL KARAKAŞ / KKTC-BHA

Lefkoşa’nın Kumsal semtinde yer alan Barbarlık Müzesi, sadece bir müze değil; Kıbrıs Türk halkının yaşadığı acıların, direnişin ve hafızanın sembolü. 24 Aralık 1963 gecesi yaşanan Kanlı Noel saldırısında, Binbaşı Dr. Nihat İlhan’ın ailesinin katledildiği bu ev, bugün insanlık dışı bir katliamın tanığı olarak ziyaretçilerini karşılıyor.

Bir ailenin yok edilişi

O gece Dr. Nihat İlhan görevdeydi. Evde eşi Mürüvvet İlhan, çocukları Murat, Kutsi ve Hakan ile birlikte ev sahibi Hasan Yusuf Gudum ve ailesi bulunuyordu. Kanlı Dere yönünden gelen silahlı saldırganlar, evi kurşun yağmuruna tuttuktan sonra kapıyı kırarak içeri girdi. Banyo küvetine saklanan Mürüvvet Hanım ve üç çocuğu, makineli tüfeklerle acımasızca katledildi. Tuvalete sığınan Feride Hasan Gudum başından vurularak hayatını kaybetti. Diğer bireyler ise ağır yaralandı.

Barbarlık Müzesi’nin kuruluşu

1965 yılında Türk Cemaat Meclisi Sosyal İşler Dairesi tarafından kiralanan ev, 1 Ocak 1966’da “Barbarlık Müzesi” olarak ziyarete açıldı. 1975’te Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından restore edilen yapı, 1980’de kamulaştırıldı. Müzenin en dikkat çeken yönlerinden biri, ev sahibi Hasan Yusuf Gudum’un ölene kadar evin bir bölümünü kullanmasına izin verilmesiydi.

2000 yılında kapsamlı bir onarımdan geçen müze, 2022’de TİKA tarafından modern müzecilik anlayışıyla yeniden düzenlendi. Elektrik, mekanik altyapı, teşhir tanzimi ve çevre düzenlemesiyle müze, hem geleneksel hem dijital anlatım teknikleriyle zenginleştirildi.

Hafızayı canlı tutan mekanlar

  • Kronoloji Duvarı: Kanlı Noel olaylarının tarihsel süreci fotoğraflar ve gazete kupürleriyle anlatılıyor.

  • Konuşan Portreler: Tanıkların röportajları dijital kiosklar üzerinden ziyaretçilere sunuluyor.

  • Dönem Odası: Katliam kurbanlarının kıyafetleri ve kan bulaşmış eşyaları sergileniyor.

  • Belgesel Odası: 1958–1964 yılları arasındaki sosyal ve siyasi gelişmeler belgesel formatında aktarılıyor.

  • Banyo Bölümü: Katliamın yaşandığı alan, koruma camı arkasından görülebiliyor. Dijital içeriklerle olayın dramatik boyutu ziyaretçilere hissettiriliyor.

    İngiltere’den Kıbrıs’a iş birliği ziyareti
    İngiltere’den Kıbrıs’a iş birliği ziyareti
    İçeriği Görüntüle

  • Hafıza Havuzu: Dokunmatik ekranlarla ziyaretçiler, fotoğraflar üzerinden bilgiye erişebiliyor.

  • Şehitler Duvarı: Kumsal Baskını’nda hayatını kaybedenlerin isimleri sanatsal bir dijital kurgu ile anılıyor.

Müzenin en çarpıcı bölümlerinden biri olan Konuşan Portreler, olaylara tanıklık etmiş kişilerin sesleriyle geçmişi bugüne taşıyor. Müze holünde yer alan iki dijital kiosk aracılığıyla ziyaretçiler, tanıkların anlatımlarını dinleyebiliyor. Bu bölümde yer alan isimler:

  • Kemal Öztürk

  • Işılay Arkan

  • İsmail Bozkurt

  • Prof. Dr. Ata Atun

  • Mehmet Küçük

  • Sevilay Sadıkoğlu

  • Yılmaz Bora

Barbarlık Müzesi, sadece bir trajedinin sergilendiği yer değil; aynı zamanda Kıbrıs Türk halkının haklı mücadelesinin, yaşanmış acıların ve unutulmaması gereken gerçeklerin sembolü. Müze, ziyaretçilerine yalnızca bilgi değil, derin bir empati ve tarihsel bilinç kazandırıyor.