KARABÜK-BHA
Karabük’ün UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve tarihi güzellikleriyle ünlü Safranbolu ilçesi, safran bitkisi ile özdeşleşmiş durumda. Kilosu 320 bin TL’ye kadar alıcı bulan safran, şimdi çiçek açma dönemine girdi. Safran bitkisi, ağustos ayında toprakla buluşarak ekim yapılmakta, ekim ve kasım ayları arasında ise çiçeklenmeye başlamaktadır. Bu mucizevi bitki, kendi ağırlığının 100 bin katı kadar sıvının rengini sarıya çevirebilme özelliği ile dikkat çekiyor. Ayrıca, kanser, öksürük, astım, bronşit, cilt sorunları, bağışıklık hastalıkları ve hormon bozuklukları gibi birçok rahatsızlığa da iyi gelmektedir. “Safran” adıyla anılan bu bitki, eski çağlardan beri çiçek tepecikleri, baharat ve gıda boyası olarak kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra, kolonya, sabun, çay, krem, boya ve tatlılar gibi pek çok ürünün içeriğinde de yer almaktadır. Safran bitkisi, tarihi kentin turizmine de önemli katkılarda bulunmaktadır.
En Kıymetli Ürün: Safran
Safranbolu’nun Yukarı Çiftlik köyünde safran üretimi gerçekleştiren İsmail Yılmaz, bu konuda şunları söyledi: “Normalde baharatçılık yapıyordum. Büyük şehirlerdeki baharatçılara gittiğimde en kıymetli ürünün safran olduğunu fark ettim. Dedim ki, ‘biz Safranbolu’dayız ve ismimiz safrandan geliyor, burada neden yok?’ Önce ticaretine başladım. Safran alıp iş yerimde satmaya başladım. Yabancılar buna çok ilgi gösterdi. Sonunda bunu üretmem gerektiğini anladım ve üretmeye başladım. 2000’li yıllarda bu işe başladım ve sonrasında büyük bir alanda üretime yöneldik. Bir Amerikan ortaklığı ile kontratlı tarım yapmaya başladık. 3 yıl süren bir sözleşmeydi. 2021’de sözleşmemiz sona erdiğinde üretim sahamız bana kalacaktı ve gerçekten de öyle oldu.”
Safran Ekim ve Çiçek Açma Süreci
24 yıldır Safranbolu’da safran üreticiliği yapan Yılmaz, safranın 3 yıllık bir bitki olduğunu ve ağustos ayında safran soğanını diktiklerini, ekim ile kasım aylarında çiçek açmaya başladığını belirtti. Yılmaz, “Safran bitkisi ilk yıl az çiçek vermeye başlar. Bir dönümden 150-200 gram civarında ürün alırız. Bir dönüme 200 kilogram kadar safran soğanı dikeriz ve toprakta soğanlar kalır. İkinci yıl 500 gram, üçüncü yıl ise 1 kilogram safran çiçeği hasat ederiz. Üç yılın sonunda soğanları sökeriz. Her diktiğimiz soğan 15-20 taneye kadar yavrular. Bunları daha sonra olduğu yerden söküp sahayı dinlenmeye bırakırız. Yeni, daha geniş bir alana dikim yaparız.” ifadelerini kullandı.
Safranın Kullanım Alanları ve Üretimi
Çiçekli bir bitki olan safrandan 150-170 tane toplandığında 1 gram safran elde edildiğini ifade eden Yılmaz, “1 gram safran, ağırlığının yüz bin katını sarı renge boyayabilir. 1 gram safrandan 80-100 litre su sarı renk alabilir. Ayrıca, 1 gram safrandan yaklaşık 100 adet safran çayı yapılabilir. 40-50 porsiyon safranlı yemek hazırlanabilir. Bunun dışında, mor yapraklardan safran reçeli ve pekmezi de yapıyoruz. Baharatçı ve aktarlardan kurusuna büyük talep var. Kurutup piyasaya arz ediyoruz. İçerisindeki sarı liflerden kozmetik sektöründe kolonya ve parfümde yaygın olarak faydalanılıyor. Safran üretimi tamamen el işçiliği ile gerçekleştirilen bir tarım biçimidir. 1 gram safran bir aileye bir yıl yetecek kadar ürün sağlar. 1 kilogram safranın fiyatı ise 320 bin TL’ye ulaşmaktadır. Yılda 45-50 bin misafir ağırlıyoruz ve yurt dışında yaşayan insanlar safranı Türklerden çok daha iyi tanıyor.” diyerek sözlerini tamamladı.
