Başkentin İlk Dünya Mirası; GORDİON
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) Dünya Mirası Komitesi’nin Uzatılmış 45. Oturumu, 10-25 Eylül tarihleri arasında Riyad’da yapılıyor. UNESCO, bütün insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen evrensel değerlere sahip kültürel ve doğal varlıklara “Dünya Mirası” statüsü veriyor. Bu kapsamda GORDİON Türkiye’den listeye giren 20’nci, Başkentimizin de ilk dünya mirası oldu.
Halil İbrahim Yılmaz’dan İlk Açıklama
Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkan Yardımcısı ve Ankara Kent Konseyi Başkanı Halil İbrahim Yılmaz’ın GORDİON’la ilgili ilk mesajı şöyle;
“Ankara kenetlendi ve GORDİON, UNESCO, Dünya Mirası Asil Listesi’ne girdi. Bu gurur 6 milyonun ev sahibi olan 85 milyonluk ailemizin. Durmuyoruz sırada Arslanhane Camii var.”
???????? Ankara kenetlendi ve #Gordion UNESCO Dünya Mirası Asil Listesi’ne girdi!
Bu gurur 6 milyonun ev sahibi olan 85 milyonluk ailemizin!
Durmuyoruz, sırada #ArslanhaneCamii var!@gordionturkiye @TCUNESCO @Gulnuray @TCRiyadBE @TurkishEmbSanaa @MehmetNuriErsoy @FCHakanFidan… pic.twitter.com/WItEB3mkRx
— Halil İbrahim YILMAZ (@halilibrahimy_) September 18, 2023
GORDİON
UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren Gordion, İç Kale Höyüğü, Dışarı Kent ve 73 tümülüsün yer aldığı bir alandan oluşuyor. Yaklaşık 70 yıl önce bu Tümülüs bulunduğunda dünyada şimdiye kadar bilinen en eski ahşap mezar odasına sahip olduğu tespit ediliyor.
GORDİON, insanlık tarihinde önemli bir aşamayı anlatmaktan, insanın yaratıcı dehasını temsil etmesine, dünya tarihinin önemli aşamalarını temsil etmesine varıncaya kadar listeye alınma kriterlerini karşılayan bir hazine durumunda.
Meşhur Gordion Düğümü Efsanesi’nin Merkezi Polatlı Yassıhöyük’teki Gordion’dur
Makedonya Kralı Büyük İskender, Pers İmparatorluğu’na karşı sefer yürütmek üzere Anadolu’yu geçerken Gordion’a gelir. Burada bulunan Zeus Tapınağı’nda özel bir araba olduğunu duyar. Arabanın boyunduruğu, gövdesine kızılcık kabuğundan karmaşık bir düğüm ile bağlanmıştır. Efsaneye göre bu düğümü çözen kişi tüm Asya’yı yönetecektir. İskender düğümü çözmeyi dener, başarısız olunca da kılıcını çekerek düğümü keser. Çözülmesi imkânsız düğüm anlamına gelen kördüğüm de Gordion’dan türemiştir.
Bunun yanı sıra, Frig Kralı Gordios’un oğlu olan Kral Midas’a ait efsaneler de bütün dünyaca biliniyor.
UNESCO’nun 1972 Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi’ne göre oluşturulan ve Dünya Mirası Komitesi tarafından belirlenen Dünya Mirası Listesi’nde Dünya Miras Alanı olarak ilan edilen 1157 miras yer alıyor.
Bunlardan 900’ü kültürel, 218’i doğal ve 39’u karma (doğal ve kültürel) miraslar.
TÜRKİYE’NİN bu listede 17’si kültürel, 2’si karma olmak üzere 19 MİRAS ALANI bulunuyor. Bunlar:
1. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) 1985
2. İstanbul’un Tarihi Alanları (İstanbul) 1985
3. Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) 1985 (Karma Miras Alanı)
4. Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum) 1986
5. Nemrut Dağı (Adıyaman) 1987
6. Hieropolis-Pamukkale (Denizli) 1988 (Karma Miras Alanı)
7. Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla) 1988
8. Safranbolu Şehri (Karabük) 1994
9. Truva Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 1998
10. Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) 2011
11. Çatalhöyük Neolitik Alanı (Konya) 2012
12. Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) 2014
13. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) 2014
14. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı (Diyarbakır) 2015
15. Efes (İzmir) 2015
16. Ani Arkeolojik Alanı (Kars) 2016
17. Aphrodisias (Aydın) 2017
18. Göbekli Tepe (Şanlıurfa) 2018
19. Arslantepe Höyüğü (Malatya) 2021
Dünya Miras Komitesi tarafından UNESCO Dünya Mirası Listesine alınan bu mirasların yanı sıra bir de bu listeye önerilmesi öngörülen ancak henüz adaylık süreçleri tamamlanmayan miraslardan oluşan Geçici Liste bulunuyor.
Türkiye’nin Geçici Listede ilki 1994 yılında sunulan ve son olarak 2021 yılında güncellenen şekliyle 77 kültürel, 4 karma ve 3 doğal olmak üzere toplam 84 mirası bulunuyor.
Listeye Kaydediliş Tarihleriyle
Türkiye’nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesindeki Alanları
1.Karain Mağarası (Antalya) 1994
2.Urartu ve Osmanlı Eski Yerleşimi Ahlat Mezar Taşları (Bitlis) 2000
3.Alahan Manastırı (Mersin) 2000
4.Alanya (Antalya) 2000
5.Harran ve Şanlıurfa (Şanlıurfa) 2000
6.İshakpaşa Sarayı (Ağrı) 2000
7.Konya Selçuklu Başkenti (Konya) 2000
8.Mardin Kültürel Peyzajı (Mardin) 2000
9.Selçuklu Kervansarayları Denizli-Doğubayazıt Güzergâhı 2000
10.St. Nicholas Kilisesi (Antalya) 2000
11.St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Tarihi Çevresi (Mersin) 2000
12.Sümela Manastırı (Trabzon) 2000
13.Likya Uygarlığı Antik Kentleri (Antalya ve Muğla) 2009
14.Perge Arkeolojik Alanı (Antalya) 2009
15.Sagalassos Arkeolojik Alanı (Burdur) 2009
16.Eşrefoğlu Camii (Konya) 2011
17.Hatay, St. Pierre Kilisesi (Hatay) 2011
18.Aizanoi Antik Kenti (Kütahya) 2012
19.Beçin Ortaçağ Kenti (Muğla) 2012
20.Birgi Tarihi Kenti (İzmir) 2012
21.Gordion (Ankara) 2012
21.Hacı Bektaş Veli Külliyesi (Nevşehir) 2012
23.Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı (Muğla) 2012
24.Niğde’nin Tarihi Anıtları (Niğde) 2012
25.Mamure Kalesi (Mersin) 2012
26.Odunpazarı Tarihi Kent Merkezi (Eskişehir) 2012
27.Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi (Gaziantep) 2012
28.Zeugma Arkeolojik Alanı (Gaziantep) 2012
29.Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri (Manisa) 2013
30.Laodikeia Arkeolojik Alanı (Denizli) 2013
31.Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Ceneviz Ticaret Yolu’nda Kale ve Sur Yerleşimleri 2013
32.Anadolu Selçuklu Medreseleri (Konya, Kayseri, Sivas, Erzurum, Kırşehir) 2014
33.Anavarza Antik Kenti (Adana) 2014
34.Kaunos Antik Kenti (Muğla) 2014
35.Korykos Antik Kenti (Mersin) 2014
36.Kültepe – Kanesh Arkeolojik Alanı (Kayseri) 2014
37.Çanakkale ve Gelibolu 1. Dünya Savaşı Alanları (Çanakkale) 2014
38.Eflatun Pınar: Hitit Kaya Anıtı (Konya) 2014
39.İznik (Bursa) 2014
40.Mahmutbey Camii (Kastamonu) 2014
41.Ahi Evran Türbesi (Kırşehir) 2014
42.Vespasianus – Titus Tüneli (Hatay) 2014
43.Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup (St. Jacob) Kilisesi (Mardin) 2014
44.Akdamar Kilisesi (Van) 2015
45.Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri (Antalya) 2015
46.Eshab-ı Kehf Külliyesi (İslami-Osmanlı Sosyal Kompleksi) (Kahramanmaraş) 2015
47.Mudurnu Tarihi Ahi Kenti: Ahiliğin Tanıkları (Bolu) 2015
48.Dağlık Frigya (Eskişehir, Kütahya, Afyon) 2015
49.Stratonikeia Antik Kenti (Muğla) 2015
50.Uzunköprü (Edirne) 2015
51.İsmail Fakirullah Türbesi ve Işık Kırılma Mekanizması (Siirt) 2015
52.Yıldız Sarayı Kompleksi (İstanbul) 2015
53.Bodrum Kalesi (Muğla) 2016
54.Sivrihisar Ulu Camii (Eskişehir) 2016
55.Hacı Bayram Camii ve Çevresindeki Tarihi Alanlar (Ankara) 2016
56.Sultan II. Beyazıd Han Külliyesi (Edirne) 2016
57.Nuruosmaniye Külliyesi (İstanbul) 2016
58.Malabadi Köprüsü (Diyarbakır) 2016
59.Tuşpa/Van Kalesi, Van Tarihi Kenti ve Höyüğü(Van) 2016
60.Kibyra Antik Kenti (Burdur) 2016
61.Yivli Minare Camii (Antalya) 2016
62.Assos Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 2017
63.Ayvalık Endüstriyel Peyzajı (Balıkesir) 2017
64.İvriz Kültürel Peyzajı (Konya) 2017
64.Priene Arkeolojik Alanı (Aydın) 2018
66.Gaziantep Yeraltı Suyu Yapıları: Livas ve Kasteller (Gaziantep) 2018
67.Erken Dönem Anadolu Türk Mirası: Danişmend Beyliği Başkenti Niksar (Tokat) 2018
68.Justinian Köprüsü (Sakarya) 2018
69.Sarıkaya Roma Hamamı (Yozgat) 2018
70.Harput Tarihi Kenti (Elazığ) 2018
71.Anadolu’daki Ahşap Çatılı ve Ahşap Taşıyıcılı Camiiler (Konya-Eşrefoğlu Camii, Kastamonu-Mahmut Bey Camii, Eskişehir-Sivrihisar Camii, Afyon-Afyon Ulu Camii, Ankara-Arslanhane Camii) 2018
72.İzmir Tarihi Liman Şehri (İzmir) 2020
73.Koramaz Vadisi (Kayseri) 2020
74.Zerzevan Kalesi ve Mithraeum (Diyarbakır) 2020
75.Karatepe Aslantaş Arkeolojik Alanı (Osmaniye) 2020
76.Beypazarı Tarihi Kenti (Ankara) 2020
77.Mardin Midyat Çevresi (Tur Abdin) Geç Antik ve Orta Çağ Kilise-Manastırları (Mardin) 2021
Karma (Doğal ve Kültürel) Miraslar:
78. Harşena Dağı ve Pontus Kralları Kaya Mezarları (Amasya) 2015
79. Güllük Dağı-Termessos Milli Parkı (Antalya) 2000
80. Kekova (Antalya) 2000
81. Kemaliye Tarihi Kenti (Erzincan) 2021
Doğal Miras:
82. Tuz Gölü Özel Doğa Koruma Alanı (Ankara-Konya-Aksaray) 2013
83. Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti (Samsun) 2016
84. Ballıca Mağarası Tabiat Parkı (Tokat) 2019
